Ankiety

Lektura Vincenza – recepcja i inspiracje

Mało jest w dziejach literatury polskiej dzieł, które – mimo wzbudzenia fascynacji u wielu czytelników – pozostają zupełnie nieznane szerszej publiczności. Do takich należy cykl Stanisława Vincenza Na wysokiej połoninie. Lektura tej wymagającej prozy polaryzuje odbiorców. Jedni, ledwie jej dotknąwszy i odrzuciwszy całość za rzekomy anachronizm, zwykli o niej nawet nie wspominać w popularnych opracowaniach dziejów polskiej kultury. Drudzy, wciągnięci w mityczno-historyczny świat Wierchowiny, obcują z ową prozą stale, odwołują się do niej w różnych sytuacjach i miejscach, dzielą fascynację z innymi ludźmi. I tak, stwierdzam, już od ponad 30 lat poszczególne pasma Połoniny inspirują wiernych miłośników do rozmaitych działań: wędrówek i podróży, refleksji estetycznych i filozoficznych, poszukiwań twórczych lub badawczych.

Aby zobiektywizować moje intuicje, w ramach projektu „Archiwum Stanisława Vincenza” zaproponowałem, by wśród czytelników prozy „Homera Huculszczyzny” przeprowadzić ankietę. Pragnąłem dotrzeć do jak najszerszego grona osób, które deklarowały żywy odbiór Połoniny, a szczególnie zależało mi na uchwyceniu sytuacji, postaw i inicjatyw inspirowanych przez spotkanie z tym tekstem literackim. Myślałem zatem o muzykach, twórcach teatru, ludziach pióra, podróżnikach i fotografikach, malarzach i reżyserach, architektach, krajoznawcach, animatorach kultury i naukowcach parających się różnymi dziedzinami wiedzy. Ponadto – o czytelnikach, których lektura Prawdy starowieku i kolejnych tomów najzwyczajniej w świecie wzbogaciła, otwierając drogę do jakichś obszarów kultury czy duchowości. Jesienią 2012, redagując list intencyjny, pisałem m.in.:

Za tezę niech starczy pytanie: czy dzieło Vincenza istotnie wpłynęło na kształt polskiej (i nie tylko) kultury ostatnich 30 lat (a może dawniejszej?), inspirując rozmaite inicjatywy artystyczne i kulturowe? Je właśnie postawiłem sobie podczas lektur epopei huculskiej, mając poczucie, że już wcześniej spotykałem się z ideami w niej zawartymi – przez kontakty z ludźmi, muzyką, teatrem czy literaturą.

Do Państwa pragnę skierować kilka innych, krótkich pytań, które proszę potraktować jako inspirację do wypowiedzi. Nie chcę narzucać żadnych ograniczeń w odniesieniu do poetyki i rozmiaru tekstu. Jeśli chcieliby Państwo odpowiedzieć tylko na jedno z tych pytań albo też opisać coś z innej jeszcze perspektywy, będę szczerze zobowiązany.

Zamierzonym efektem końcowym mojego przedsięwzięcia miał być artykuł zawierający wnioski płynące z uzyskanych tekstów. Dotychczas nadesłane prowokują do stworzenia otwartego zbioru, który niniejszym instalujemy w wortalu vincenz.pl. Z udostępnionych publicznie kilku pierwszych wypowiedzi wyłania się zarys rozległego obrazu recepcji dzieła Stanisława Vincenza.

Ankieta została rozesłana do kilkudziesięciu osób oraz umieszczona na portalu vincenzowskim (www.karpatywschodnie.pttk.pl). Do wielu wytypowanych respondentów nie udało mi się jeszcze dotrzeć, dlatego postanowiłem przedłużyć czas jej trwania do końca 2014 roku. Dalszym krokiem, jaki zamierzyłem, będzie stworzenie – w ramach wortalu – internetowego forum czytelników prozy Vincenza.

Zapraszam wszystkich, którym ta twórczość jest bliska, do lektury zamieszczonych opinii i do nadsyłania własnych opowieści o przygodach z pasmami Połoniny. Jako zachętę proszę potraktować słowa autora huculskiego cyklu: „wtedy dopiero możemy zasymilować książkę, jeśli zaczniemy sobie przypominać, co wiemy sami z siebie, z głębi duszy, jeśli zaczniemy uczyć się od siebie samych”.

dr Jakub Żmidziński

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Pytania

Kiedy i w jakich okolicznościach nastąpił Pani/Pana pierwszy kontakt z pisarstwem Stanisława Vincenza? Jak przebiegała Pani/Pana lektura jego pism (zwłaszcza cyklu Na wysokiej połoninie) i jakie budziła refleksje? Czy pisarstwo Vincenza stało się Pani/Pana lekturą, do której się często powraca?
Jakie aspekty, tematy, idee tego dzieła są dla Pani/Pana najważniejsze?
Czy poznanie dzieła Vincenza w jakiś szczególny sposób wpłynęło na Pani/Pana drogę twórczą i/lub działania w dziedzinie kultury?

Odpowiedzi proszę kierować na adres poczty elektronicznej:

jzmidzinski@gmail.com